Hề, ta trở lại gian nhà cỏ

Hề, ta trở lại gian nhà cỏ
Giữa cánh đồng không, bên kia sông.
Trống trải hồn ta, cơn gió rã,
Tiếng tàn tàn rụng suốt mênh mông.

Hừng đông hùng vĩ và thanh thản.
Sương hứa nguyên ngày nắng rực say.
Ta dậy khi gà truyền nhiễm gáy,
Chân mây rách đỏ vết thương dài.

Ta ngồi trước ngõ nghe xao động
Trời đất bào thai cựa cựa nhanh,
Mầm cỏ ngoi ngoi lên rạo rực,
Con chim chèo bẻo hót lanh chanh.

Ta ngồi cho đến khi trời trắng,
Đồng ruộng xanh đông đúc tiếng người.
Ta rảo quanh làng hóng chuyện phiếm.
Đời người cũng chuyện phiếm mà thôi.

Ở đây, ta có dăm người bạn,
Phúc tự tâm, không lý đến đời.
Ở đây, ta có dăm pho sách
Và một dòng sông, mấy cụm mây…

Dòng sông u hiển trôi vô lượng,
Dòng sông hiền triết chảy vô tâm
Mà ta ngưỡng vọng như sư phụ,
Mà ta thân thiết tựa tri âm…

Lòng ta vô sự, ta vui vẻ.
Bướm với hoa cùng bay nhởn nhơ.
Mùa hạ tàn trôi trôi đốm lửa.
Dòng ngày tháng trắng chảy lơ mơ.

Quên quên, nhớ nhớ tiền sinh kiếp.
Thiên cổ mang mang, thế sự nhòa.
Trận lốc cười tròn trên quá vãng.
Ta làm lại cả tâm hồn ta.

Buổi trưa như buổi trưa nào đó,
Tiếng võng đưa đưa tịch mịch mùi,
Điệu hát ầu ơ hoa cỏ lịm,
Nước mây buồn bã chợt quên trôi.

Ta thiếp trong vòm xanh đại thọ
Đời đời giương rộng lượng bao dung.
Ví dù ta ngủ không còn dậy,
Ắt hẳn lòng ta cũng dửng dưng.

Chuyện trần thế bấy lâu thanh thỏa,
Sống một ngày, ta rõ một ngày.
Thôi vướng mắc dài duyên với nợ,
Ân oán đời, phong kiếm rửa tay.

Còn lại chăng cây đàn lở tróc,
Gảy mình nghe đôi điệu xưa xưa.
Còn lại chăng chút u hoài mốc
Pha cùng rượu uống đến say thua.

Gặp buổi trời mưa bay phới phới,
Lá cành sáng rỡ sắc hồi xuân.
Ta nhìn ngọn cỏ, lòng mê mẩn,
Nghĩ tới đời ràn rụa thâm ân.

Sống trên đời, chuyện ghê gớm quá.
Vậy mà ta sống có kỳ không?
Nước mắt ta tuôn khi nghĩ tới
Những người đã chết, chết như rơm…

Gặp buổi trời trong dàn bát ngát,
Ngọn cây, ô! đã giát hoàng hôn.
Cơn gió mơn man bờ bụi rậm,
Kể dạo quanh vườn chuyện trống không.

Ta ngắm gốc cây nứt nở vỏ,
Gốc cây to đến mấy người ôm,
Nghĩ tới bao điều thầm lặng lớn
Trí ta không đủ lực đo lường.

Nên ta phó mặc cho trời đất,
Trời đất vô ngôn lại bất nhân.
Nên ta lẳng lặng đi đi khuất
Trong lãng quên xanh hút thời gian.

Đêm tối êm ru lời thủ thỉ.
Bên hè có tiếng dế ca ran.
Vầng trăng ta thấy thời thơ ấu
Mọc lại cho ta thuở xế tàn.

Hình như mọi sự đều như thế.
Kể cả lòng ta cũng thế thôi.
Các việc vô cùng làm miết miết,
Quên tiệt đời ta như nấm mai.

Trăng, bạn hiền xưa giờ tái ngộ.
Ta thức đêm nay chơi với trăng,
Nghĩ tội thương sau này, mãi mãi,
Quanh mồ ta, trăng phải lang thang.

Hề, ta trở lại gian nhà cỏ,
Sống tàn đời kẻ sĩ tàn mùa.
Trên dốc thời gian, hòn đá tuột
Lăn dài kinh động cả hư vô.

Xa nghe đợt gió lên cơn bão,
Nhân loại quay cuồng biến đổi sâu,
Bầy chó năm châu cắn sủa rộ,
Quỷ ma cười khóc rợn đêm thâu.

Cuộc cờ kỳ lạ không bày tướng,
Ăn sạch quân, trừ tính được thua.
Hỡi ai tráng sĩ mài dao nhọn,
Xin nhớ đời không mỗi sắc vua.

Hề, ta trở lại gian nhà cỏ,
Tử tội mừng ơn lịch sử tha.
Ba vách, ngọn đèn xanh, bóng lẻ,
Ngày qua ngày cho hết đời ta.

7-1972


Tưởng tượng ta về nơi bản trạch



Tưởng tượng ta về nơi bản trạch,
Gió đưa nhớ rải dọc trần gian.
Trên đồng ngọn cỏ tranh khom mỏi,
Đời nặng cơn bi lụy dịu dàng.

Rồi thôi, im mãi, im vô vọng.
Ta tiếc dài sao đã đến đây.
Lờn rờn bóng lá đong đưa nắng.
Thảm thiết dây leo quấn quít cây.

Tưởng tượng ta về nơi bản trạch,
Ơn dày chôn trả đất bao dung.
Cụm mây trôi rã trong trời lớn
Như giấc chiêm bao thấy giữa chừng.

Con đường đi mỏi mà không tận.
Lượn sóng trên ghềnh nhọn rách tơi.
Ai thở dài chi cho não ruột?
Cơn mưa hư tưởng mơ màng rơi.

Tưởng tượng ta về nơi bản trạch,
Về luôn như một tiếng kêu khơi
Đã buông trong bạt ngàn xanh ngắt…
Biển cử ai rần bãi rã rời.

Chuồn chuồn vui đậu trên nhành lúa
Để lại bay đi lúc kịp buồn.
Điệu hát nào lan man vướng vất
Như hơi ẩm mục mặt hồ sương.

Tưởng tượng ta về nơi bản trạch.
Đóa hoa buông cánh khi tàn hương,
Tiếng rụng tuyệt âm rền tịch mịch.
Dòng sông tới biển nức tuôn, tuôn…

Các mùa chuyển động trong trời trống.
Di điểu qua sông xẻ luống sầu.
Ly biệt chẳng từ hạt cát ngọc,
Tuần hoàn đến cả giọt sương châu.

Tưởng tượng ta về nơi bản trạch
Là rồi một chuyện kể chưa xong.
Mùa hè cọ xát điên kim loại.
Con quạ kêu ran giữa quãng không.

Tàu chuối xác xơ reo ngất ngất,
Nỗi đời bi thiết xé lưa tưa.
Hòn ngói lia bay bay mặt nước
Chìm sâu dĩ vãng đục không dò.

Tưởng tượng ta về nơi bản trạch.
Bãi bùn trơ trẽn thủy triều lui,
Con còng ẩn nhẫn bò quanh quẩn,
Càng nhẹ tênh trên cõi ngậm ngùi.

Ta bằng lòng phận que diêm tắt,
Chỉ giận sao mồi lửa cháy suông.
Thôi nói, bởi còn chi để nói.
Núi xa, chim giục giã hoàng hôn.

Tưởng tượng ta về nơi bản trạch,
Áo phơi xanh phới nhánh đào hồng.
Mùa xuân bay múa bên trời biếc.
Ta búng văng tàn thuốc xuống sông.



Và rồi tất cả sẽ nguôi ngoai


Ra đi như nước ao lền đặc
May gặp ngày mưa lớn thoát tràn,
Râu tóc rạng ngời, gậy trúc bóng,
Nẻo thơm trần thế, gió hân hoan.

Ra đi như một bình minh lạ
Trên kỷ nguyên chưa kịp hiện hình.
Thi sĩ Bắc, Nam đều chết rạp.
Ba trăm năm lịch sử làm thinh.

Ra đi như một âm thanh sáng
Xuyên suốt tâm linh, dội cảm sầu.
Hỡi gã du hành, hãy cất tiếng
Bài ca thiên cổ chẳng thành câu.

Tự do, ta thết mừng điên đảo
Cuộc tiệc trăm năm nhục thánh thần
Dưới bóng bao trùm hạt cát tỏa
Đền rêu, miếu cỏ lạnh ma hoang.

Con đường vô định chưa ai tới
Hay tới nơi, thôi chẳng trở về.
Hỡi gã du hành, hãy nói lại
Những điều ngươi thoáng thấy như mê.

Ta mò đoán nghĩa dòng hư tự
Mòn nét trong thiên địa ngập ngừng.
Ta thấy mặt tinh cầu xếp nếp
Như lằn nhăn tuổi tác hư không.

Những người thuở trước giương cung cứng,
Cưỡi ngựa điên, hoa kích ngàn cân,
Một trận tan tành ba triệu địch,
Nửa chiều chết đứng hận giai nhân.

Những người thuở trước đi tìm mộng,
Lạc suối mê, hoa giạt ngược dòng,
Theo tiếng kinh quan san biệt dạng,
Buộc sầu, xõa tóc, thả thuyền rong.

Những người thuở trước say vô hạn,
Mơ thuốc trường sinh lạc xác phàm,
Níu cánh chim bằng qua biển gió.
Cây minh linh tốt mấy ngàn năm.

Những người thuở trước tham chung đỉnh,
Áo mũ xênh xang chốn ngọ môn,
Sơ thất, thương thay thân xuống lính,
Đày ra quan ngoại, chết không chôn.

Những người thuở trước như là mộng,
Diễm tuyệt dung nhan thảo mộc sầu.
Hương phấn bay lừng xa khỏi kiếp,
Tiếng cười xé rách núi sông đau.

Những người thuở trước bây giờ lạc
Trong dã sử nào như bóng mây,
Trong trí nhớ nào như giọng hát.
Hỡi ôi, trời đất lạnh tình thay!

Hỡi ôi, gió nổi lên cùng khắp,
Giục gã du hành rảo bước thôi!
Ta uống giếng hoang, ăn trái lạ,
Tâm hồn mãi mãi mới tinh khôi.

Nhiều khi ta ngước lên ngơ ngẩn,
Nghe tiếng chim quen bay trớt qua,
Bóng thoáng như bàn tay dịu mát
Lau nhanh hơi mỏi mặt mày ta.

Hoàng hôn xô bóng ta trên cát,
Ta lớn lao và ta cô đơn,
Ngưỡng mộ cây xương rồng gắng gượng,
Thân trần đứng lẻ giữa đồng trơn.

Bình minh như một làn da phỏng.
Ta dạo men bờ sóng tuyệt mù,
Cảm phục bồi hồi biển nhẫn nại
Bắt đầu mãi mãi lượn thiên thu.

Biểu dương – hãy biểu dương cùng tận
Vinh dự lầm than của kiếp người
Hi hữu một lần trên trái đất
Và rồi tất cả sẽ nguôi ngoai.

7-1972



Bất tận cuộc đời hung hãn đó


Ôi những rặng cao su thẳng lối ngay hàng
Ngang dọc dắt nhau ùa về vô cực điểm
Như cuộc hẹn hò tư tưởng không tới nơi…
Ôi những rặng cây mang án tử hình treo
Sẽ chẳng còn phun tỏa bao ngày trên mặt đất này – mặt đất bôi trôi
Dẫu những rặng cây đang bừng tuổi thanh xuân
Tàn lá xanh mun, phát tiết nhựa nguyên nồng.
Ôi những con đường phân định mỗi lô cây,
Những con đường đất máu,
Những con đường, nườm nượp những con đường
Song song nhau, cắt giao nhau, sát nhập nhau
Như những định mệnh tình cờ trên cõi đời này – cõi đời quýnh quíu.
Ôi những con đường sắp sửa bị phế bỏ,
Sắp sửa nới rộng ra, sắp sửa được tráng nhựa.
Thời gian gia tốc thảm thê thay!

Ta đã nhìn thấy nơi cửa rừng bảng sơ đồ thiết kế
Hứa biến khu vực này thành một kiểu mẫu chung cư
Như bản tuyên cáo bi hùng của Tương Lai dõng dạc:
Nơi đây loài người sẽ tiến bộ, sẽ đi lên
Theo một cách thức dễ hiểu nhất.

Ta cảm ơn người đời. Cảm ơn trời đất
Còn lưu trữ khoảng cỏ cây này đến tận hôm nay.
Để ngày ngày ta đến dỗ dành những nỗi ưu tư
Dưới nét phác nụ cười thầm mê man của Định Mệnh.
Để ngày ngày ta đến điều trần lặng lẽ trước Vô Cùng
Về một Hữu Hạn tuyệt vời đang phóng dụng.

Chiều. Chiều của đời ta. Chiều của thiên nhiên.
Những hàng cây bốc cháy ngọn.
Chiều tự bao giờ. Chiều già khô chậm lụt.
Mùa hè.
Mùa hè trong ngần tiếng hát thiếu niên xanh,
Hoa nước hối hả nở bung khỏi nguồn mội kín.
Mùa hè xô xát reo vang.
Mùa hè nhức rát tiếng cọ mài.
Mùa hè bát ngát biển ve ran.

Ồ, sao tất cả lặng trang?
Ta nghe thấy bước chân ta lặng thầm trên sỏi, lá
Như những âm thanh chuyển động buồn rầu
Của Nhân Thế trên nẻo mòn Vĩnh Cửu
Làm xây xẩm loài sinh vật trăm năm.
Ta nghe thấy cả những âm thanh Lịch Sử thịnh nộ
Rây lọc mơ hồ qua màn lưới an bình.
Ôi giấc mê vọng nào toan mở mang Hữu Hạn, thèm chinh phục Tương Lai.
Những cánh cửa lớn sập tung.
Một thời đại khủng khiếp?
Thế giới làm xàm điếc lác nặng.
Khi ta chỉ ước ao ngắm nhìn toàn cảnh những con đường
Trước khi đi trọn chúng.
Giá ta được lên cao, lên cao
Để ngắm nhìn một lần thấu suốt Định Mệnh ta
Trước ngày biệt nó.

Ôi kiêu hùng chiến mã,
Ôi hăm hở cỏ non,
Giờ đây ngã quỵ, giờ đây héo xàu
Dưới chân tuổi hạc
Cao chất chồng thây xác những đam mê.

Trời nổi gió trên đầu cây. Tạo vật thốt cười.
Trận cười ngất ngất.
Những mảnh rách da trời mục tựa trong tàn lá lăn răn.
Những mặt phẳng cỏ cây thấp hèn âu sầu khiếp đảm
Mất tên trong thiên nhiên chen chúc rườm rà.
Những nắm hoa đỏ ối nở bung
Trôi trên rào lá đặc.
Con chim nào hớt hãi kêu van…

Làm sao ta biết được
Niềm vô lượng không gian cuốn hút
Cõi trăm năm tiếp tiếp miệt mài,
Cuộc phiêu lưu tinh thần bi liệt…
Nùi lộ trình rối chẳng phăng ra.

Cầu cho ta khôi phục con người ta, vết lóe của Thiên Thu,
Con số không bao trùm vũ trụ.
(Núi sầu tư quả cảm, biển khóc nức trần ai, gió cười lộng bất cần
Và thảo hoa thong dong trường tại…)
Cầu cho ta khôi phục con người ta, loài sinh vật nhẹ nhàng
Đã gia tăng trọng lượng cho trái đất.
Loài sinh vật loay hoay quên khuấy nỗi kinh hoàng bé mọn
Trong vô tận quang niên và vô tận thời gian.
Ta tưởng tượng ngôi thiền viện âm u ẩn hiện sau lùm bụi xanh kia
Rồi sẽ được tái thiết sáng trưng những tiện nghi văn minh cần thiết
Cùng với việc xét lại toàn bộ giáo lý sắc không.
Ta tưởng tượng những ngôi mộ đá lâu đời ma hóa kiếp kia
Rồi sẽ được sắp xếp lại
Trong một nghĩa trang tân thời đã được hình dung.
Chúng ta sẽ gia giáo hóa thiên nhiên.
Chúng ta sẽ đồng loạt hóa Định Mệnh.
Chúng ta sẽ nhật tu đời sống miên man trong từng phạm vi chi tiết nhất.
Và chúng ta sẽ không ngừng sửa soạn bản thân cho hợp thời trang.
Ngay từ bây giờ chúng ta phải hối hả.

Trời vẫn gió. Lông lốc con người ta.
Bất tận nỗi đời hung hãn đó
Ùa trong chân không mở toác mịt mùng.
Ô, những vừng lá khô quay đảo. Điệu luân vũ sinh ly tử biệt vàng óng
bạt ngàn trên cõi thế chuyển mùa. Vạn vật chết đi và tái sinh.
Ôi hẳn lá khô cũng muốn nằm yên bề xác tục
Khi đã hoàn thành sinh kiếp thở cho cây
Chờ ngày tiêu tán.
Nhưng vì điệu luân vũ huy hoàng, thảm thiết huy hoàng,
Lý nào lá ngại thí thân bay?
Ta cố gắng làm người. Con người vô ích sáng choang như món trang
hoàng đeo lên Hư Vô đen ngời bóng lộn.
Ta suy gẫm đau thương về hạnh phúc. Hạnh phúc thực hư như hoa
đốm nắng hè. Như cơn gió không thể nào lưu trữ. Như
lượn sóng xô lên rồi tan hoang.
Phải chăng ta khổ đọa chung thân vì bại lộ mưu toan vô hạn hóa
ngông liều hạnh phúc biến thiên?
Xin hưởng lấy ngọn gió bạc hà xoa mặt mày ta. Hạnh phúc đó.
Ta suy gẫm đau thương về tình yêu. Tình yêu giả trang mối
sầu phiêu bạt của Nhân Thế trăm năm trong bát ngát thời gian.
Tình yêu giả trang tiếng dội nỗi cô đơn của bản thân ta – tiếng dội lừa phỉnh.
Ta bất chấp hạnh phúc và ta hạnh phúc. Hạnh phúc không chờ
trông, không tiếc thương.
Hỡi con chim kia, hãy thảnh thơi khép kín vòng bay diễm tuyệt đó.
Đêm. Đêm lót trải giường nghỉ ngơi thơm. Đêm hạ thấp chập
chờn cung bực những xôn xao. Đêm, tâm sự nguôi
ngoai. Đêm, thời gian tàn hơi tắt lịm. Đêm cốt tủy đêm.
Đêm xóa bỏ.
Ta nhìn ra chất sáng tinh anh của màu đen tuyệt đối.
Niềm hân hoan – niềm hân hoan không dưng – bốc lên từ
nỗi bi ai – nỗi bi ai đành mặc.
Ôi cuộc đối điểm trầm bổng bùi ngùi trong hợp tấu khúc trần gian
sắt vàng lấn chạy thênh thang.
Đêm mất xác không gian.
Các vì sao đưa tín hiệu.
Dưới này thế giới mãi lăng xăng.
Cuộc đổi trao Hữu Hạn – Thiên Thu ngày càng giảm giá.
Con người ta dần nhẹ thể phong lưu
Giữa chập chùng giông bão cấp thời.

Ôi những rặng cây mang án tử hình treo!

7-1992



Chim bay biển Bắc

Có một gã du hành muôn nơi muôn năm trở về kể chuyện. Ý chừng kể để Hư Không nghe.

Đầu tiên ta đã kể về im lặng
Dưới vòm trời, dưới mái tóc ta…

Ôi lại vẫn triều lao xao cuống quít
Trên khắp cùng bờ bãi nhân gian!
Câu hỏi vạn niên, lời đáp nhất thời,
Chữ nghĩa rối bời gai góc loạn.
Con đường suy tưởng thật lang thang
Ngày một xa thêm Chân Lý lớn.

(Như bào thai, Chân Lý lớn cư an…)

Bây giờ ta đã già như tuyết,
Già vô âm vọng,
Già thâm u.
Bây giờ ta trẻ như hừng đông,
Trẻ như tiếng reo,
Trẻ bất tử.

Ta ca tụng những điều vô ích nhất
Như tình yêu cuộc đời sợi tóc cỏ.

Ô, con chim nào thức giấc
Giũ bụi bộ lông hôi!
Ô, cánh cửa nào hé mở
Kẽo kẹt bản lề khô!

Cầu cho ta thấy một lần – chỉ một lần thôi –
Thâm ý của Thiêng Liêng
Và giới hạn của riêng ta trong vùng thâm ý đó.

Đừng loạn tâm, đừng loạn tâm!
Cuối chặng hành trình quay đảo nhất,
Cả thảy sẽ an nhiên
Trong trật tự hằng hằng của vũ trụ.

A! Loài người thăng tiến được bao xa?

Trời đất phồng lên cơn gió dữ
Thổi trận mưa rơm, Cõi Tạm mù.

Ta kể thêm về những biến thiên:
Thời khí, mùa màng, lẽ sống chết…
Tiểu tiết làm ta quay mặt quên
Chủ đề bao quát cả Vô Biên

Ngọn cỏ cần chăng danh phận cỏ?
Gió thuần túy gió vốn vô thanh.

Lẽ nào ta bận tâm ngày tháng
Nói khác đi điều đã quá xưa?
Lẽ nào ta bận tâm ngày tháng
Kiếm hoài công cái có nơi ta?

Thật ra ta có kể gì đâu.
Cuối cùng cũng vẫn là im lặng,
Im lặng trùm phô diễn mọi điều.

Có một gã du hành muôn nơi muôn năm trở về kể chuyện. Ý chừng kể để Hư Không nghe.

8-1972


Góa phụ

Con chim nào chết khô trên cửa,
Cửa đóng tự ngàn năm bặt âm,
Như đạo bùa thiêng yểm cổ mộ.
Sao người khai giải chưa về thăm?

Em tìm chạy anh ngoài cõi gió
Lửa oan khốc giỡn cười ghê hồn,
Tiếng kêu đá lở long thiên cổ,
Cát loạn muôn trùng xóa dấu chôn.

Em độc thoại lời kinh ánh xanh.
Trăng lu, khuya mỏi, nén nhang tàn.
Chó tru thăm thẳm ngày thiên địa.
Mái ngói nghiêng triền trái rụng lăn.

Ngọn đèn hư ảo chong linh vị
Thắp trắng thời gian mái tóc em.
Tim đập duỗi ngoài thân nỗi lạnh.
Hồn xa con đóm lạc sâu đêm.

Cỏ cây sống chết há ta thán.
Em khóc hoài chi lẽ diệt sinh?
Thảng như con ngựa già vô dụng
Chủ bỏ ngoài trăng đứng một mình.