Bài “
Đọc một bài thơ như thế nào” của Nguyễn Đức Tùng là một bài viết có giá trị và để lại rất nhiều suy nghĩ không chỉ về đọc một bài thơ, mà là quan hệ giữa tác phẩm và tác giả, hay nói chung là cuộc đời và sự nghiệp.
Cuộc đời thường nhật là một quá trình tự nhiên, có đầy đủ tất cả những bi kịch và vinh quang, những cao sang và thấp hèn. Sự nghiệp lại chỉ là những tinh hoa nhất do đốt cháy cả cuộc đời mới có được. Chỉ dựa vào cuộc đời để đánh giá tác phẩm hay sự nghiệp, hay ngược lại, lấy sự nghiệp để “trang hoàng” cho cuộc đời riêng đều là không công bằng, không khách quan.
Ví dụ 1:
Thơ Tố Hữu khi mới hay chưa tham gia cộng sản:
Tôi đã là con của vạn nhà
Là em của vạn kiếp phôi pha
Là anh của vạn đầu em nhỏ
thì không khác chút nào với những dòng thơ của Nguyễn Chí Thiện:
Tôi là bạn của cô gái đĩ
Ế khách ngồi ngủ gật ở vườn hoa
...
Tôi là anh của những em nhỏ tí
Xó chợ đầu đường, ăn cắp vặt nuôi thân
Ví dụ 2: Kennedy tiêu biểu cho thế hệ tương lai nước Mỹ. Nếu ông còn sống, không biết nước Mỹ và thế giới ra sao? Nhưng cuộc đời riêng của ông thì toàn chuyện skandal, nhất là về quan hệ với đàn bà.
Ví dụ 3: Trịnh Công Sơn là nhạc sĩ phức tạp nhất của thế kỷ vừa qua. Hai chiến tuyến được thành lập để công kích và ca ngợi ông, mặc dù cả hai bên đều yêu mến các tình ca của ông.