Báo Thế giới: Ông nghĩ gì về việc công bố những bức biếm họa Đấng Tiên tri Muhammad?

Wadah Khanfar: Việc này đã xúc phạm đến cả tỉ tín đồ Hồi giáo quan niệm rằng các vấn đề tôn giáo là bất khả xâm phạm. Con người Muhammad, Đấng Tiên tri, là trung tâm của tín ngưỡng Hồi giáo. Đề cập đến đề tài này một cách công khai là không chấp nhận được.

Báo Thế giới: Tuần qua đài Al Jazeera có tổ chức một diễn đàn quốc tế về bảo vệ tự do ngôn luận. Chẳng phải các nhà biếm họa Đan Mạch cũng chỉ thực thi chính cái quyền tự do này thôi sao?

Khanfar: Chúng tôi tôn trọng triệt để tự do ngôn luận. Đây là một giá trị vô cùng quan trọng, nhất là trong thế giới Ả-rập. Nhưng những bức biếm họa này không chứa đựng thông tin nào cả mà cũng chẳng truyền đạt một quan điểm nào cả. Trong diễn đàn chúng tôi đã tranh luận với nhau về việc các phương tiện truyền thông nên làm cầu nối giữa các nền văn hóa cũng như văn minh. Thật sự thì tôi cũng tự hỏi, những người không thừa nhận các nghi thức tồn tại ở một nước hay một khu vực thì làm sao có thể đóng góp cho mục đích này. Tôi xin đặt câu hỏi này cho những người đã quyết định công bố các bức biếm họa kia.

Báo Thế giới: Đài Al Jazeera xử lí đề tài này như thế nào?

Khanfar: Qui ước đạo đức của chúng tôi không cho phép công bố những đề tài có thể xúc phạm đến những tình cảm tôn giáo. Chúng tôi tường thuật về những bức biếm họa này nhưng không phát hình chúng. Chúng tôi tranh luận về đề tài này và cố gắng trình bày nhiều quan điểm khác nhau. Nhiều khán giả đã phản ứng đầy cảm tính, và đa số những người phát biểu ý kiến qua đài của chúng tôi đều bảo họ bị xúc phạm.

Báo Thế giới: Phương Tây phê bình đài của ông là đã phát sóng các băng hình liên quan đến con tin bị bắt cóc, chẳng hạn như hai kĩ sư Đức bị bắt cóc ở Iraq vừa rồi. Các ông cũng có thể chọn cách khác, vì dụ phát hình rời.

Khanfar: Việc này hoàn toàn phù hợp với nguyên tắc biên tập đã được đài chúng tôi bàn luận khá lâu. Nếu có băng hình thì chúng tôi phát vì nó có giá trị tin tức. Chúng tôi chủ trương chỉ phát hình tối thiểu. Trong các bản tin bao giờ chúng tôi cũng nhắc nhở là các băng hình này được quay vì áp lực. Cách đây một năm rưỡi, các cuộn băng hình còn có cả tiếng nữa. Nhưng chúng tôi không phát như thế nữa, vì cùng với những yêu sách bao giờ cũng là tuyên truyền. Thay vào đó là một nữ phát thanh viên đọc những yêu sách. Chúng tôi thường xuyên lên án các vụ bắt cóc con tin và cố gắng tạo dựng trong thế giới Ả-rập một không gian có thể đưa đến việc thả con tin. Chúng tôi cũng quan tâm đến gia đình các con tin.

Báo Thế giới: 2006 là một năm quyết định đối với Al Jazeera. Sau ngày thành lập mười năm, ông có muốn tìm cho đài một vị trí mới không?

Khanfar: Với tôi con số mười rất quan trọng. Chúng tôi mừng sinh nhật thứ mười của một triết lí đưa tin thời sự mới trong thế giới Ả-rập mà chúng tôi đã khơi dậy qua đài Al Jazeera. Chúng tôi muốn bước vào một giai đoạn mới, giai đoạn có thể toàn cầu hóa nguyên tắc biên tập của chúng tôi mà không phải giải minh gì nữa. Do đó chúng tôi hi vọng sẽ bước vào phát sóng kênh tiếng Anh Al Jazeera International vào mùa xuân. Ngoài ra chúng tôi khai trương một trung tâm nghiên cứu tư liệu, là não bộ của đài, nhằm hiểu rõ hơn công luận. Chúng tôi muốn biết chính trị trên toàn cầu có ảnh hưởng như thế nào với khu vực này. Như thế chúng tôi có thể giải thích thế giới qua một bức tranh lớn hơn và không chỉ dùng những mảnh nhỏ nữa.

Báo Thế giới: Cách đây ít ngày các ông đã bắt đầu phát Al Jazeera bằng tiếng Urdu. Và sẽ phát bằng nhiều thứ tiếng khác nữa?

Khanfar: Chúng tôi hiện đang để ý đến những ngôn ngữ địa phương theo mô hình như đài Hindi TV hiện được chúng tôi cung cấp chương trình sự hàng ngày. Ngày càng có nhiều đài với qui mô nhỏ hơn liên hệ với chúng tôi vì nhu cầu chương trình phát hình có phụ đề. Như thế đôi khi cũng có ích. Và như vậy chúng tôi cũng có thêm cơ hội làm cho thương hiệu của mình được biết đến nhiều hơn.

Báo Thế giới: Ông rất coi trọng tính tương tác. Khán giả có thể trình bày ý kiến của họ ở những cái gọi là hộp video dựng ở nhiều thành phố Ả-rập. Ngoài ra ông còn có những dự định gì nữa?

Khanfar: Thế giới của chúng ta luôn có tính tương tác. Chúng tôi phải đưa đài truyền hình tiến theo hướng này. Tôi nghĩ đến các hình thức di động dành cho điện thoại cầm tay, video hiển thị theo yêu cầu, internet tốc độc cao hay các diễn đàn trên website của chúng tôi.

Báo Thế giới: Ông định trang trải chi phí cho những dự định này bằng cách nào?

Khanfar: Tư nhân hóa cũng là một giải pháp. Nhưng chúng tôi cũng rõ là tư nhân hóa sẽ ảnh hưởng đến nguyên tắc của chúng tôi, do đó chúng tôi chỉ nghĩ sẽ tư nhân hóa một phần mà thôi. Ngoài ra còn có một số mô hình kinh doanh nữa. Chúng tôi có thể cho thuê lại 40 cơ sở có khả năng liên kết trên toàn thế giới. Chúng tôi cũng có thể thu hình cho các công ty truyền hình khác.

Báo Thế giới: Năm 2004 Al Jazeera và Apple đã được Brandchannel.com bình chọn là một trong năm thương hiệu có ảnh hưởng nhất toàn cầu. Nhưng vì sao các ông vẫn không thu được doanh lợi?

Khanfar: Cứ là một thương hiệu thì phải mang lại doanh lợi à?

Báo Thế giới: Tất nhiên rồi. Ông đâu phải đại diện của một cơ sở công ích.

Khanfar: Đúng thế, nhưng Al Jazeera không thu được doanh lợi. Không phải phóng viên nào cũng là thương nhân giỏi. Chúng tôi được chính phủ Qatar tài trợ từ năm 1996 nên đến nay không gặp khó khăn gì về tài chính. Ngoài ra đến một lúc nào đó chúng tôi cũng sẽ có được doanh thu qua những thay đổi như việc đưa kênh truyền hình tư liệu vào hoạt động bổ sung cho kênh Al Jazeera Sports. Đơn giản là không làm tiền bằng tin tức được.

Báo Thế giới: Nhưng ông cũng có thu nhập qua quảng cáo và việc bán các băng hình.

Khanfar: Những nguồn thu nhập này không đáng kể. Trong thế giới Ả-rập, quảng cáo phụ thuộc nhiều vào lịch trình chính trường, đặc biệt là Ả-rập Xê-út hầu như ngăn chặn mọi quảng cáo trên đài chúng tôi.

Báo Thế giới: Vậy Al Jazeera mang lại gì cho chính phủ Qatar? Ảnh hưởng? Quyền lực?

Khanfar: Rõ ràng là chỉ có Al Jazeera mới mang lại cho Qatar tầm cỡ quốc tế. Ít nhất thì Qatar là quốc gia Ả-rập đầu tiên đã tạo điều kiện xây dựng một đài truyền hình độc lập. Nhà nước không can thiệp vào công việc hàng ngày của chúng tôi mà chỉ tài trợ chúng tôi thôi. Theo tôi thì đó là một phép tính đẹp.


Bản tiếng Việt © 2006 talawas