© www.talawas.org     |     về trang chính
tìm
 
(dùng Unicode hoặc không dấu)
tác giả:
A B C D Đ E F G H I J K L M N O P Q R S T U V W X Y Ý Z
Xã hộiKinh tế
Loạt bài: Giao thông
 1   2   3 
13.9.2005
Đinh Linh
Chết vì xăng
 

Thế giới sẽ kết thúc như vầy
Thế giới sẽ kết thúc như vầy

Thế giới sẽ kết thúc như vầy
Không phải rầm một tiếng mà với tiếng thút thít.

T. S. Eliot


Ai mới đến Mỹ cũng ngạc nhiên bởi khoảng cách bát ngát mỗi người phải di chuyển để sinh hoạt hàng ngày. Ở Mỹ, lái xe đi làm mỗi buổi sáng có thể mất 1 tiếng như chơi. Lái xe từ nhà đến chợ có thể mất 30 phút hay hơn nữa. Xa lộ Mỹ có 3, 4 hàng xe mỗi chiều, với những xe kềnh càng chạy vèo vèo ngày đêm. Một loại xe rất ăn khách ở Mỹ là xe SUV, viết tắt cho sports utilities vehicle, tạm dịch là “xe thể thao thông dụng”. Xe Hummer, một loại jeep khổng lồ kiểu nhà binh, cũng rất ăn khách. Những loại xe này kiên cố và hao xăng hơn những xe khác nhiều. Nó cũng cao hơn những xe khác. Ngồi trên Hummer, bạn có thể chễm chệ dòm xuống đỉnh đầu thiên hạ. Bạn cũng có thể dòm vào xe thiên hạ. Người Mỹ thích ngồi trên xe cao và ghế cao, chân không đụng đất, khác hẳn người Việt Nam, một dân tộc chỉ thoải mái khi được chồm hổm để cửa gôn và thằng gôn dễ cà kê với ngọn cỏ. Một loại xe còn lớn hơn loại Hummer mới xuất hiện trên thị trường Mỹ. Nặng đến 8 tấn, so với Hummer 5 tấn, xe này có cái tên rất ngược đời là The Smart Truck, Chiếc Xe Tải Thông Minh.

The Smart Truck (Chiếc Xe Tải Thông Minh)
So với xe Mỹ, những loại thường dùng ở Châu Âu, Fiat, Peugeot, chỉ là đồ chơi, vừa ngồi lái vừa co ro, ngồi ghế sau thì chóng mặt phát ói, lỡ quẹt vào đâu thì dẹp le, dẹp lép. Đối với xe gắn máy cũng vậy, người Mỹ chỉ ưa những chiếc Harley Davidson hiên ngang, chứ chẳng thèm vắt cái đít quá tải của họ lên những loại Vespa, Suzuki, Hông Đa, Hông Điếc. Người Mỹ gọi mỉa mai xe gắn máy Nhật là rice cooker, nồi cơm điện.

Nước Mỹ có một hệ thống xa lộ chằng chịt, vĩ đại nhất thế giới. Điều này cho phép hàng hoá và thực phẩm được vận tải từ đầu đến cuối lãnh thổ một cách dễ dàng, nhanh chóng. Tại Philadelphia, nơi tôi ở, siêu thị bán táo từ tiểu bang Washington, cách đây 3.800 km, khoai tây từ tiểu bang Idaho, cách đây 3.400 km, và thịt bò từ tiểu bang Kansas, cách đây 1.400 km. Đây là những món thông thường, căn bản, không phải những của lạ như phô ma Pháp, rượu Ý hay tương Cự Đà Việt Nam. Với dân số 295.734.134 người, nước Mỹ có 231.389.998 chiếc xe 4 bánh đủ loại, theo thống kê năm 2003, và 5.370.035 xe gắn máy. Với một khối xe và hệ thống lưu thông bát ngát như vậy, nước Mỹ ngốn 20% lượng dầu hỏa tiêu thụ mỗi năm trên toàn cầu, tuy họ chỉ chiếm tỉ lệ 1/21 nhân loại, và có ít hơn 3% lượng dầu hỏa dự trữ trên toàn thế giới. 80% nằm ở Trung Đông. Không biết những điều này, bạn không hiểu được chính sách ngoại giao của nước Mỹ. Vì dầu hỏa, họ sẵn sàng lật đổ một chính quyền ngoại quốc, xâm lăng, ủng hộ độc tài hay thí lính của chính họ. Vì dầu hỏa, họ sẵn sàng đổ máu. Cũng vì dầu hỏa, nước Mỹ nói chung, và gia đình tổng thống Bush nói riêng, có quan hệ rất mật thiết với Saudi Arabia, tuy nước này luôn bị chỉ trích bởi những cơ quan bảo vệ nhân quyền. Đàn bà ở Saudi Arabia không được lái xe hơi, không được đi bộ ngoài đường một mình, không được xuất ngoại nếu không có sự đồng ý của người chồng hay cha, không được tranh cử hay bầu cử.

Đa số người Mỹ phải lệ thuộc vào xe hơi vì sống ở ngoại ô, nhưng hàng ngày vẫn phải vào thành phố để đi làm. Mộng Mỹ, the American dream, là có một căn nhà kha khá ở ngoại ô, với một bãi cỏ ở phía trước, một bãi cỏ ở phía sau, và một garage chứa 2 chiếc xe tương đối xịn. Người Mỹ gọi xe hơi dỏm là lemon, quả chanh. Trong 20 năm trưởng thành tại nước Mỹ, tôi chỉ sắm được 2 quả chanh, loại xám bủng. Hiện giờ thì tôi chuyên đi bộ để giữ eo và khỏi ô nhiễm môi trường.

Ngoại ô là những căn nhà riêng biệt, mang máng nhau, và những khu thương mại tách rời, bao vây bởi những bãi đậu xe mênh mông. Không ai đi bộ ở ngoại ô. Không thành thị, không tỉnh lẻ, không làng quê, không cộng đồng, không trung tâm, không hình thù, tràn lan như xăng đổ, ngoại ô là một nơi không đâu cả. Sống ở ngoại ô, bạn chỉ bước xuống xe để vào nhà, và rời nhà để bước lên xe. Để tránh những vấn đề phức tạp, tránh tội phạm tại thành phố, để được cô lập và cô đơn, để đạt được mộng (hay ảo tưởng) Mỹ, đa số giới trung lưu và thượng lưu Mỹ sống tại ngoại ô. Dân nghèo thì nhung nhúc trong những xóm ổ chuột tại thành thị. Ở thành thị, bạn có thể chui vào những quán bar sau giờ làm việc để giải sầu, tán dóc một chút, trước khi lết thân xỉn về nhà để vuốt bướm hay đấm vòi. Ở ngoại ô, thưa bar, bạn chỉ có thể ngồi đần mặt trước computer để thủ dâm.

Mộng Mỹ chỉ được hình thành nhờ dầu hỏa. Họ là một trong những dân tộc đầu tiên biết khai thác dầu hỏa, từ giữa thế kỷ thứ 19, và cho tới năm 1970, họ sản xuất nhiều dầu hỏa nhất thế giới. Dầu hỏa cho phép nước Mỹ tổ chức một xã hội rườm rà, phung phí. Là nguyên liệu của xăng, nhựa, thuốc trừ sâu, phân hóa học, dầu hỏa đã trở thành nền tảng của tất cả nền kỹ nghệ và nông nghiệp trên thế giới, kể cả tại những nước lạc hậu nhất. Hầu hết các phương tiện di chuyển, xe cộ, máy bay, tàu bè, đều dùng dầu hỏa. Càng kỹ nghệ hóa, càng phải lệ thuộc vào dầu hỏa, nhưng không ai phung phí dầu hỏa, hay say đắm chiếc xe hơi, như người Mỹ. Đối với họ, xe hơi biểu tượng cho tự do, sung túc và sức sống. Xa lộ và xe hơi là những phương tiện mạo hiểm đối với người Mỹ. Họ ca hát, viết sách và làm phim về đường dài vô tận, khác hẳn người Việt với những bài ca nhớ nhà, nhớ mẹ hay con cò, tuy phần đông chưa từng rời nhà, mẹ hay con cò. Đối với thanh niên Mỹ, lấy được bằng lái xe là một mốc ngoặt quan trọng trong cuộc đời. Vỡ giọng, trút máu, nhú lông vẫn chưa đủ, phải có bằng lái xe thì mới được coi là trưởng thành. Xe hơi cho phép họ tách rời cha mẹ, kiếm việc làm, dẫn bạn gái đi chơi. Nhiều người Mỹ hôn nhau lần đầu tiên, và làm tình lần đầu tiên, trên xe hơi. Xe hơi cũng được dùng để biểu lộ cá tính của người chủ. Nhiều người Mỹ thích dán những câu dí dỏm, hung hăng hay ngớ ngẩn lên hãm xung đằng sau xe: Jesus loves you, everyone else thinks you’re an asshole, Giêsu thương mày, mọi người khác xem mày như lỗ đít; Watch out for the idiot behind me, Coi chừng thằng ngốc đằng sau tao; Don’t blame me, I voted for Kerry, Đừng đổ lỗi cho tao, tao bầu cho Kerry. Invest in America. Buy a Congressman!; Đầu tư vào nước Mỹ. Mua một dân biểu!

Mặc cho tầng ozon ngày càng lở, trái đất ngày càng nóng, sông băng chảy, bão tố, mất mùa, nước lụt, người Mỹ vẫn mải mê với xe hơi. Nhưng dầu hỏa không thể mãi mãi còn, nhất là khi nhu cầu tiêu thụ mỗi ngày một vùn vụt tăng. Khi dầu hỏa bắt đầu cạn, như đang xảy ra ngay bây giờ, mộng Mỹ, một mô hình thịnh vượng cho cả thế giới trong hơn một nửa thế kỷ qua, sẽ rụi tàn. Vì không cai nổi dầu hỏa, tất cả chúng ta sẽ được giải phóng một cách hung bạo từ dầu hỏa.



Bạn có thể vào những trang tiếng Anh này để đọc hay nghe thêm về tình trạng khủng hoảng dầu hỏa sẽ sắp sửa đe dọa nhân loại:

http://www.fromthewilderness.com/index.html
http://www.suesupriano.com/
http://www.postcarbon.org/
http://pawss.hampshire.edu/klare/


© 2005 talawas