talawas blog

Chuyên mục:

Nguyễn Trang Nhung – Dân trí bao nhiêu cho Dân chủ?

10/11/2009 | 8:00 sáng | 127 Comments

Tác giả: Nguyễn Trang Nhung

Category: Chính trị - Xã hội
Thẻ:

1. Bài viết này chỉ ra những lý lẽ và phân tích nhằm tìm giải đáp cho câu hỏi được nêu trong tựa đề. Với bài viết này, tôi hi vọng sẽ tháo gỡ được hoàn toàn (hoặc phần lớn) băn khoăn của không ít người về mối liên hệ giữa Dân chủ và Dân trí.

Nhiều người cho rằng để có dân chủ cần có dân trí cao, hoặc ít ra là không thấp. Theo đó, dân trí phải đạt đến một trình độ nào đấyđiều kiện cần cho dân chủ. Tuy nhiên, không mấy ai chỉ ra được trình độ nào đấy cụ thể ra sao.

Dân trí được định nghĩa là trình độ hiểu biết của người dân, nói chung [1]. Ở một nước như Việt Nam, đa số người dân sống bằng nông nghiệp, lại ít có điều kiện tiếp cận với tri thức, nên trình độ hiểu biết nói chung – hay dân trí – là tương đối thấp.

Tôi không có ý muốn bàn cãi với những ai phản đối nhận định trên, bởi đó không phải là một trong những điều mà bài viết này hướng tới. Thay vào đó, tôi muốn chúng ta cùng đi đến một khẳng định rằng: Dân trí thấp vẫn có thể có dân chủ.

2. Cuộc bầu cử tại Ấn Độ vào tháng 5 vừa qua đã cho thấy rõ nét về quyền làm chủ của người dân nước này. Mặc dù đa số người dân Ấn Độ sống trong đói nghèo, và bởi thế, không có hoặc ít có điều kiện học hành, nhưng họ vẫn có thể sử dụng hiệu quả lá phiếu.

Trong một bài viết về cuộc bầu cử, Hồng Nga của BBC Việt ngữ đã mô tả một cụ bà 53 tuổi tên là Nila Devi, một nông dân ở làng Chhiattar, bang Bihar nghèo nhất nhì̀ Ấn Độ̣: “Giống như đa phần phụ nữ ở độ tuổi trung niên trong làng, bà Nila không biết chữ và chỉ nhận biết các đảng chính trị theo màu cờ sắc áo. Nhưng bà biết phải bầu cho ai.”[2]

Bài viết dẫn lời nhận xét của một nhà phân tích chính trị địa phương: “Cho dù nghèo đói, người dân ở đây nhận thức rõ ràng về dân chủ.”, và “Dân nghèo ở đây hiểu rằng quyền bầu cử là rất quan trọng, vì thông qua lá phiếu, họ có thể thay đổi cuộc đời.”[3]

Có thể nói, cuộc bầu cử tại Ấn Độ nói riêng và nền dân chủ Ấn Độ nói chung là minh chứng không thể chối cãi cho thực tế rằng: Dân chủ là hoàn toàn có thể ở một nước có mặt bằng dân trí thấp.

3. Nếu hình dung trình độ hiểu biết của một người như một chiếc tủ thì chiếc tủ ấy có nhiều ngăn. Mỗi ngăn của chiếc tủ chứa đựng những hiểu biết về một lĩnh vực nào đấy. Ngăn rỗng thì hiểu biết về một lĩnh vực bằng không, ngăn đầy thì hiểu biết về lĩnh vực ấy trọn vẹn. Trình độ hiểu biết của một người có thể được đánh giá là cao hay thấp, tùy thuộc vào việc chiếc tủ của người đó có các ngăn đầy, không rỗng không đầy, hoặc rỗng ra sao.

Hiểu biết về dân chủ có thể được đặt trong một ngăn. Ngăn này có thể rỗng ngay cả với người có nhiều hiểu biết, chẳng hạn những người có nhiều bằng cấp về các lĩnh vực chuyên môn nhưng lại không có khái niệm gì về dân chủ. Chiếc tủ của cụ bà Nila Devi trong minh họa kể trên có hầu hết các ngăn là rỗng, nhưng ngăn này thì không.

Thay chiếc tủ trình độ hiểu biết của mỗi cá nhân bằng chiếc tủ dân trí của người dân một nước. Ở góc độ dân trí, chỉ cần xem xét ngăn chứa hiểu biết về dân chủ, mà không cần xem xét các ngăn khác hoặc toàn bộ chiếc tủ, để biết người dân nước này có thể làm chủ hay chưa.

Hình dung đơn giản trên đây nhằm cho thấy rằng, để có dân chủ thì vấn đề không phải là dân trí cao hay thấp, mà là hiểu biết của người dân về dân chủ có đầy đủ hay không. Hiểu biết này chỉ là một phần nhỏ của dân trí. Không thể nói dân trí chung chung như một điều kiện cần cho dân chủ.

4. Dân chủ là một quá trình mà ở giai đoạn đầu, để hình thành một định chế với những yếu tố nền tảng đảm bảo cho việc người dân làm chủ thì không đòi hỏi dân trí cao. Song rõ ràng, trong bất cứ giai đoạn nào của dân chủ, dân trí càng cao thì việc thực thi dân chủ càng hữu hiệu. Trở lại hình ảnh về chiếc tủ dân trí, nếu các ngăn về các lĩnh vực kinh tế, giáo dục, y tế, pháp luật,… càng đầy, thì khả năng người dân làm chủ một cách hiệu quả các lĩnh vực này – thông qua việc tác động và (gián tiếp) tạo nên các chính sách Nhà nước về các lĩnh vực, càng lớn.

Đến đây, có thể có ý kiến cho rằng: Cần một nền dân chủ có chất lượng cao ngay từ khi nó mới ra đời, và do đó, chỉ nên có dân chủ khi dân trí đã cao. Điều này tuy có vẻ đúng, nhưng thực tế là sai lầm. Bởi thứ nhất, đợi đến khi dân trí đã cao mới thực thi dân chủ thì sẽ không nhanh tiến bộ bằng thực thi dân chủ sớm khi có thể, và hệ quả là, thứ hai, không nhất thiết cần một nền dân chủ ngay từ đầu đã có chất lượng cao.

Có thể thấy nhiều quốc gia có nền dân chủ khá sớm khi trình độ dân trí không cao, chẳng hạn như Thụy Điển. Một thế kỷ trước đây, Thụy Điển vẫn chỉ là “một nước nông canh lạc hậu, với đại đa số dân chúng sống trong những điều kiện rất nghèo khổ[4]. Cũng khoảng thời gian ấy, năm 1921 đã diễn ra cuộc bầu cử dân chủ đầu tiên. Nền dân chủ Thụy Điển từ đó hình thành và dần trở nên bền vững. Đến nay, thành công của nền dân chủ Thụy Điển có thể được dễ dàng nhận thấy qua “những yếu tố dân chủ mạnh mẽ không chỉ trong chính trị quốc gia, vùng miền và địa phương, mà còn ở cả nhà trường, nơi làm việc, trong các tổ chức quyền lợi và các khu vực khác của xã hội[5].

Chắc chắn rằng, nếu nền dân chủ Thụy Điển chỉ xuất hiện khi dân trí đã cao, thì ngày nay chúng ta đã không có cơ hội được chứng kiến sự thành công của nền dân chủ này đến như thế!

Tán thành việc đợi cho dân trí cao rồi mới thực thi dân chủ tương tự như tán thành việc tích lũy lý thuyết thành đống rồi mới đem ra thực hành, trong khi nếu vừa học vừa hành thì sẽ sớm hưởng được ích lợi từ việc lý thuyết và thực hành bổ trợ cho nhau.

Cũng như thực hành tác động trở lại (qua việc củng cố và có thể làm gia tăng) lý thuyết, dân chủ giúp cho dân trí phát triển. Thực hành dân chủ là cách tốt nhất để người dân kiểm nghiệm lý thuyết về quyền làm chủ quốc gia, đồng thời, kinh nghiệm làm chủ quốc gia có thể giúp người dân đạt được những tri thức mới. Thêm vào đó, xã hội dân chủ cho phép các quyền tự do, mà với các quyền này, người dân có được không gian rộng mở cho sự phát triển cá nhân, trong đó có sự hoàn thiện tri thức. Chẳng hạn, thông qua báo chí tự do và bàn thảo công khai về các vấn đề thời sự, người dân có thể mau chóng thu được những hiểu biết cần thiết trong các lĩnh vực mà mình quan tâm.Trang Nhung 1Trang Nhung 2

5. Kết lại, toàn bộ lý lẽ và phân tích đã nêu có thể được tóm gọn qua ba điểm chính: 1) Dân trí thấp vẫn có thể có dân chủ. Để có dân chủ thì người dân cần hiểu biết về dân chủ, trong đó có quyền làm chủ của mình, hiểu biết này là một phần của dân trí; 2) Dân trí càng được nâng cao thì dân chủ càng được thực thi hữu hiệu, và ngược lại, dân chủ càng được thực thi hữu hiệu thì dân trí càng được nâng cao; 3) Thực thi dân chủ sớm khi có thể thì tốt hơn là đợi đến khi dân trí đã cao.

Cần lưu ý rằng, trong điểm đầu tiên, hiểu biết của người dân về dân chủ chỉ là một điều kiện cần (mà không phải toàn bộ điều kiện) cho dân chủ. Xét từ phía người dân, chỉ riêng hiểu biết này thôi là chưa đủ cho việc người dân thực hiện quyền làm chủ của mình.

Nếu có hiểu biết về quyền làm chủ nhưng không có ý thức thực hiện quyền này thì có nghĩa người dân đã tự tước đi cơ hội được làm chủ đất nước. Cho nên, chỉ khi hiểu biết về quyền được song hành với ý thức thực hiện quyền, thì mới có hi vọng rằng người dân sẽ trở thành chủ nhân đích thực.

Tại Việt Nam, hiểu biết về dân chủ lẫn ý thức thực hiện quyền làm chủ của người dân còn hạn chế, vì vậy, để tiến tới dân chủ, hai yếu tố này phải được nâng cao. Việc nâng cao cả hai yếu tố sẽ diễn ra rất chậm chạp nếu thiếu đi những điều kiện tác kích. Những điều kiện ấy có thể được tạo ra từ phía chính quyền bằng cách mở rộng dần không gian sinh hoạt dân sự và chính trị cho người dân, để người dân tham gia ngày càng sâu vào việc điều hành xã hội[6]. Bên cạnh đó, chính quyền cần có những đột phá trong việc cải tổ hệ thống chính trị hiện tại để đạt đến một thể chế dân chủ hiệu quả trong tương lai.

© 2009 Nguyễn Trang Nhung

© 2009 talawas blog


[1] Theo Từ điển tiếng Việt – Nxb Đà Nẵng.

[2] Đói nghèo và Dân chủ –  Hồng Nga, BBC Việt Ngữ

http://www.bbc.co.uk/vietnamese/world/2009/05/090511_trainblog3.shtml

[3] Như trên.

[4] Thụy Điển & Người Thụy Điển – Claes Britton và Viện Thụy Điển.

[5] Như trên.

[6] Ví dụ, mở rộng dần bầu cử dân chủ cấp cơ sở để tiến dần tới bầu cử dân chủ cấp quốc gia.

Bình luận

127 Comments (bài “Nguyễn Trang Nhung – Dân trí bao nhiêu cho Dân chủ?”)

  1. Tri Ngộ viết:

    Tác giả NTN thân mến,
    Việc “lòng dân” của ông ptt đưa ra chắc chắn là quan trọng. Nhưng theo tôi đó cũng chỉ là dân trí thôi (với dân trí được hiểu là sự hiểu biết (understanding / compréhension) và sự ý thức có trách nhiệm (responsible awareness / conscience responsable) (xin lỗi NTN nhé, tôi vẫn còn thích hai chữ ý thức quá)). Nhà nước VN nếu có dân trí cao, người dân được hưởng (và ngược lại, người dân có dân trí cao họ sẽ bầu ra những người đại diện dân tốt hơn). Mình có thể lấy nhiều thí dụ về những vị tổng thống anh minh của những năm đầu tiên lập quốc của Mỹ (đã đưa nước Mỹ đến con đường cường thịnh ngày nay mà dân Mỹ đang được hưởng). Tổng thống anh minh chưa đủ, mỗi quốc gia cần có một hiến chương hoặc một hiến pháp bảo vệ những quyền tự do căn bản nhất của con người (đã tiến hoá từ thời ăn lông ở lỗ cho đến thế kỷ 21 ngày nay). Từ một hiến pháp nghiêm chỉnh và công bằng, pháp quyền và pháp trị nghiêm minh được đặt ra. Một nước hội đủ những điều kiện này là một nước may mắn.
    Dân trí của những người cầm quyền ở VN còn đang bị chi phối bởi sự nghi ngờ, sự sợ hãi và lòng tham (đây có thể là một đề tài mới cho các bạn nào muốn viết thêm). Nhà cầm quyền không thấy được lòng dân tan hoang, hoặc họ thấy nhưng họ bị chi phối bởi 3 điều tôi nêu trên và họ sẽ không làm gì đúng cách. Nếu họ đứng đắn và có lòng thương dân, làm việc cho dân và vì dân, họ chỉ cần thuê một think tank (tôi dịch là “nhóm những nhà thiện tri thức làm việc có lương”) và nhờ nhóm này tìm cho giải pháp làm sao để lòng dân không còn tan hoang nữa (và dân đây phải kể đến hơn 3 triệu người gốc Việt Nam ở hải ngoại). Từ những khuyến cáo của think tank này, nhà nước có một bản đồ, một kim chỉ nam để khả thi (road map).
    Và tôi viết ra như vậy nhưng tôi biết chắc cũng chỉ là những cầu mong mơ mộng vẩn vơ (wishful thinking). Thân phận VN là một thân phận đáng buồn.
    Thân mến, TN

  2. Xin cảm ơn đọc giả phamthientho về phản hồi.

    Trong hai điểm mà đọc giả phamthientho nêu ra, điểm thứ nhất về việc quy tụ lòng dân là điều mà ít người đề cập đến. Tôi cũng chưa suy nghĩ về điều này. Quả thực, nếu việc quy tụ lòng dân có thể thực hiện được, thì nó sẽ mở ra sinh lộ cho sự phát triển xán lạn của Việt Nam.

    Về điểm thứ hai, việc lập một hiến pháp mới cho Việt Nam đã được nhắc đến nhiều, và đang được thực hiện bởi một nhóm người, về sau này có thể được tiếp tục bởi những nhóm người khác. Cho nên, có thể nói điều này là khả thi.

    Tôi sẽ suy nghĩ về điểm thứ nhất và mong có dịp trao đổi thêm với đọc giả phamthientho về điểm này.

  3. phamthientho viết:

    Tôi xin đóng góp ý kiến cuối cùng với tác giả NTN về bài viết này, để thấy lý do mà chế độ hiện tại ở Việt Nam không thực hiện được con đường dân chủ hóa đất nước là bởi 2 nguyên do chính yếu sau đây.

    1/ Lòng người tan hoang chia rẽ.
    Mang tiếng là thống nhất, nhưng đảng CSVN đã gây ra cuộc chiến tranh tương tàn, đã thế còn không muốn hàn gắn lại vết thương của dân tộc sau trên 3 thập niên đã kết thúc chiến tranh (xin tham khảo thêm bài viết mới nhất của ông Bùi Tín)>>>
    http://danchimviet.com/articles/1698/1/Xin-Bn-ch-lm-ln-vi-nh-d/Page1.html
    Hòa bình, thịnh vượng không thể xây dựng bằng bạo lực, súng đạn và chiến tranh. CSVN thống nhất đất nước chỉ ở bề mặt hình thức, còn thực chất nhân tâm băng hoại, ly tán hơn cả thời kỳ 1954 trước chiến tranh, như thế lòng người hoàn toàn không có thống nhất. Bằng chứng là CS ngày hôm nay nhìn đâu cũng vẫn còn thấy “các thế lực thù địch!” Đó là cái giá phải trả cho việc CS đã nuôi dưỡng hận thù và chiến tranh tương tàn. Câu nói của thi hào Nguyễn Du đáng cho ta suy ngẫm:
    Đã mang lấy nghiệp vào thân,
    Cũng đừng trách lẫn trời gần trời xa…

    2/ Cơ chế chính trị do đảng CSVN thiết lập, không xây dựng từ nền tảng Dân chủ.
    Việt Nam sẽ không bao giờ dân chủ hóa được khi chưa có một Quốc Hội của dân, do dân và vì dân đúng nghĩa, ban hành Hiến pháp mới (Quốc Hội lập hiến) để có được một thể chế chính trị xây dựng từ nền tảng Tự do Dân chủ thực sự.
    Để không phải đi ngược lại tiến trình dân chủ như nước Tàu đang đưa ông Khổng ra để giảng đạo, làm chuyện lập lờ như thế chỉ nói lên thực tại nước Tàu đang bị bế tắc tư tưởng trong kỷ nguyên mới này, khi không hòa nhịp chung được với trào lưu thế giới hôm nay trong việc xiển dương Tự do, Dân chủ và Nhân quyền. (xin dẫn chứng thêm bài viết của tôi về quá trình cách mạng dân chủ của dân tộc Việt nam)>>>
    http://phamthientho.wordpress.com/page/3/

    Hai nhận định chính yếu trên là những vấn nạn lớn nếu không giải tỏa được thì không có cách gì dân chủ hóa được đất nước.

    Chúng ta thử nghĩ, từ thời nhà Lý đến nhà Trần, hai triều đại vẫn được xem là huy hoàng nhất trong lịch sử dựng nước của dân tộc, đã tạo cho nước Đại Việt trở nên cường quốc, uy thế lừng lẫy trong suốt nhiều thế kỷ là nhờ thoát ly được quỹ đạo Hán hóa của Trung Hoa. Đó là nhờ phần lớn vào triết lý chính trị, tinh thần Phật giáo đã tách rời đường hướng trị nước ra khỏi hệ tư tưởng chính trị Khổng giáo độc tôn của Trung Hoa. Phật giáo chính là một hệ tư tưởng rất mới mẻ vào thời đó. Người mang đầy tâm huyết, dũng mãnh, dám đứng lên bằng sức mạnh tinh thần đẩy lùi cả bóng đêm đem tối còn kéo dài ảnh hưởng suốt lịch sử cả ngàn năm bị Hán hóa đó chính là Thiền sư Vạn-Hạnh, khởi công đầu đặt nền móng, mở ra được sinh lộ mới cho dân tộc.

    Cái mới trên là thời đại Lý, Trần. Còn ngày hôm nay chúng ta sẽ tìm được cái mới nào? Có phải lý tưởng Tự do, Dân chủ, Nhân quyền được phản ảnh đầy đủ nơi bản Tuyên ngôn và Công ước Quốc tế về Nhân quyền của LHQ, là sản phẩm trí tụê của nhân loại? Nếu đúng thế, thì con đường thuận hảo chúng ta đã sẵn chọn, có lý do gì mà người Việt Nam chúng ta không chọn nó làm sách lược dựng nước trong thời đại mới này?

    Câu hỏi cũng chính là sự chia sẻ, thao thức tìm đường giải tỏa những vấn nạn cho đất nước! Thời đại Lý Trần không có những mâu thuẫn với 2 tiền đề vừa nêu trên. Thời đại chúng ta lại có mâu thuẫn với 2 tiền đề này, nên việc Dân chủ hóa đất nước không thể tiến hành được.

    2 tiền đề trên nếu được nghiêm chỉnh khai triển, rộng mở ra trên khắp diễn đàn báo chí, ngôn luận, tôi nghĩ, hy vọng người Việt chúng ta sẽ tạo được một làng sóng tư tưởng lớn, sẽ khai thông được sinh lộ mới cho dân tộc trên con đường Dân chủ hóa. Như thế tiền đề Dân trí đặt ra có lẽ không cần thiết mấy để bỏ công khai triển phải không? Và một lần nữa cũng chính thi hào Nguyễn Du nói lên tiếng nói thống nhất dân tâm.

    Thiện căn ở tại lòng ta,
    Chữ tâm kia mới bằng ba chữ tài.

    * * * * *
    Chúc bạn luôn tiến bước vững mạnh.

  4. 1. So sánh giữa Ấn Độ và Trung Quốc trong bài viết sau đây sẽ giúp cho thấy rõ hơn về vấn đề Dân chủ & Phát triển (lựa chọn một trong hai?, và liên hệ giữa chúng). Bài viết này có thể khiến những ai cho rằng nên ưu tiên Phát triển trước Dân chủ sẽ thấy cần từ bỏ quan điểm này.

    Sự kỳ diệu tiếp theo của châu Á (Phần I) – Foreign Policy
    http://www.vietimes.vietnamnet.vn/PrintPreview.aspx?ID=5526

    Có một số điểm đáng lưu ý được rút ra:

    – Nền kinh tế của Ấn Độ trước cải cách (năm 1991) yếu kém không phải là do dân chủ mà là do chính sách kinh tế tồi (nền kinh tế có sự pha trộn giữa chủ nghĩa tư bản và chủ nghĩa cộng sản)
    – Nền kinh tế của một quốc gia sẽ hoạt động hiệu quả hơn nếu chế độ chính trị của quốc gia đó dân chủ hơn

    Trích: “Quan điểm cho rằng có sự đánh đổi giữa chính trị và kinh tế được ăn sâu vào những nhà hoạch định chính sách và các chuyên gia kinh tế tại châu Á, cũng như tại các quốc gia phương Tây. Nhưng ý kiến đó chưa từng được kiểm chứng một cách có hệ thống. Nếu như với những sắp xếp chính trị ồn ào, hỗn loạn và ì ạch, Ấn Độ có thể phát triền được thì không có một quốc gia nghèo nào khác phải đối mặt với sự lựa chọn giữa tăng trưởng và dân chủ.

    Một cái nhìn sâu sắc hơn vào hai quốc gia này cho thấy rằng họ đã thành công và thất bại ở những lần khác biệt bởi những lý do khá là giống nhau. Hai nền kinh tế của hai quốc gia này đều hoạt động tốt khi chế độ chính trị của họ trở nên dân chủ, và ngược lại, nền kinh tế chao đảo khi chính trị không ổn định. Trong hiện tại, cũng giống như nhiều quốc gia yếu kém khác vật lộn với những sự lựa chọn chính trị và kinh tế tương tự, chúng ta cần phải hiểu điều này một cách linh động hơn. Đã đến lúc câu chuyện Trung – Ấn cần đi đúng hướng.

    2. Bài viết trên cùng bài viết dưới đây giúp làm rõ thêm về nền dân chủ Ấn Độ, cụ thể là những vấn đề của xã hội Ấn Độ khiến cho nền dân chủ còn nhiều trở ngại, chẳng hạn người lãnh đạo chuyên quyền, các mâu thuẫn sắc tộc và tôn giáo,… dẫu vậy, “nền dân chủ có cách riêng của nó để tái cân bằng” (Fareed Zakaria).

    Theo tôi, với quan điểm cho rằng nền dân chủ Ấn Độ là nền dân chủ què quặt, nguyên nhân (phần lớn?) là dân trí thấp, bạn Nguyễn Tâm Bảo nên xem xét lại quan điểm này (đánh giá lại nền dân chủ Ấn Độ và nhận định lại nguyên nhân khách quan của.việc nền dân chủ Ấn có những bất cập).

    Ấn Độ đang trỗi dậy – Fareed Zakaria
    http://mic.edu.vn/diendan/viewtopic.php?f=72&t=463

    Trích: “Nhà nước Ấn Độ vẫn là một thành công to lớn. Nền dân chủ của Ấn Độ thực sự là một kỳ quan đáng chú ý. Là một trong những nước nghèo nhất thế giới, Ấn Độ đã duy trì chính phủ dân chủ trong suốt gần 60 năm qua. Và đó chắc chắn là một trong những thế mạnh của đất nước này khi đem so sánh với các nước đang phát triển khác.

  5. Xin bổ sung điểm 1 mà trong comment trước được viết chưa rõ:

    1. Nền kinh tế Ấn Độ cải cách sau Trung Quốc một thập niên (trước cải cách, khu vực kinh tế quốc doanh của Ấn Độ nắm “quyền chi huy tối cao” – đây là chính sách kinh tế do thủ tướng đầu tiên của Ấn Độ, ông Jawaharlal Nehru, sử dụng)

  6. Dù phần tranh luận này đã gần như kết thúc, song tôi muốn trở lại một chút với vấn đề về sự phát triển của hai nước Trung Quốc và Ấn Độ, mà đọc giả Nguyễn Tâm Bảo đã đề cập đến.

    Tôi xin dẫn ra đây bài viết của Yasheng Huang và Tarun Khanna (*), “đã được đăng trên các tạp chí Economist, Foreign Policy và được lưu hành trong khoa kinh tế của các trường đại học Hoa Kỳ. Bài viết này cũng là đề tài tranh luận sôi nổi trong giới làm kinh tế, nhà báo và nhà soạn chính sách của nhiều quốc gia.

    Khi so sánh về nền kinh tế giữa hai quốc gia này, có 2 trong sô những điểm đáng lưu ý:

    1. Nền kinh tế Ấn Độ cải cách sau Trung Quốc một thập niên (trước cải cách, khu vực kinh tế quốc doanh phải nắm “quyền chi huy tối cao”)

    2. Nền kinh tế Ấn Độ phát triển đi từ nền tảng (thể chế dân chủ) nên có ít bất cập hơn so với nền kinh tế Trung Quốc – Điều này đã, đang và sẽ giúp Ấn Độ phát triển bền vững và bản chất hơn so với Trung Quốc.

    Ấn Độ có thể vượt qua Trung Quốc?

    Phần 1: http://www.dcvonline.net/php/modules.php?name=News&file=article&sid=2796

    Phần 2: http://www.dcvonline.net/php/modules.php?name=News&file=print&sid=2801

    Trích: “Ấn Độ rõ ràng đã qua mặt Trung Quốc từ nền gốc, nhưng tại sao những ưu việt của Ấn Độ không phản ảnh qua những con số? Tai sao vẫn có khoảng cách lớn trong GDP và những tiêu chuẩn đo lường khác? Điều đáng nhắc lại là sự cải cách kinh tế của Ấn Độ chỉ bắt đầu năm 1991, sau khi Trung quốc tự do hóa nền kinh tế hơn một thập niên. Thêm vào đó, mức tiết kiệm quốc gia của Ấn Độ chỉ bằng một nửa so với Trung quốc và có nguồn FDI ít hơn Trung Quốc đến 90 phần trăm. Hơn thế, nền dân chủ Ấn Độ luôn bị xâu xé vì căng thẳng sắc tộc và tôn giáo, Ấn Độ cũng có tranh chấp kịch liệt lâu đời với Pakistan về vấn đề Kashmir. Trong khi đó Trung Quốc có hai thập niên tương đối thanh bình; ngoài sự kiện Thiên An Môn thì Trung Quốc tập trung toàn diện vào việc phát triển kinh tế.

    Mức tăng trưởng kinh tế của Ấn Độ chỉ thấp hơn Trung Quốc khoảng 20% là một thành quả rất ấn tượng. Và dĩ nhiên những con số tăng trưởng của Trung Quốc có chính xác hay không là một câu hỏi đáng quan tâm. Tốc độ phát triển của Ấn Độ bắt kịp Trung Quốc là do sự tận dụng nguồn vốn rất hiệu quả, còn Trung Quốc thì không qua hình ảnh những khoản tiền bị lãng phí vào các doanh nghiệp nhà nước. Sự thất bại trong việc phân phối các nguồn vốn đầu tư sẽ kéo nền kinh tế Trung Quốc đi xuống trong những năm tới.

    Vấn đề quan trọng không phải là vị trí của Trung Quốc và Ấn Độ hôm nay đang ở đâu, mà trong tương lai họ sẽ ở vị trí nào. Câu trả lời sẽ được xác định bằng các tiêu chuẩn đánh giá hai nước trong khả năng tận dụng nguồn tài nguyên quốc gia như thế nào, về mặt này, Ấn Độ đang thực hiện rất tuyệt vời. Phải chăng Ấn Độ đang kiếm một con đường phát triển hay hơn Trung Quốc? Chúng ta sẽ không có câu trả lời trong nhiều năm. Tuy nhiên, nhiều bằng chứng cho thấy sự phát triển có nền tảng của Ấn Độ thật sự khôn khéo hơn so với những bằng chứng thấy được – mỉa mai thay – đến từ chính Trung Quốc.”


    (*) Yasheng Huang là Phó Giáo sư khoa Quản Lý Sloan, Viện Công nghệ Massachusetts; Tarun Khanna là Giáo sư Trường Thương mại Harvard (Harvard Business School.

  7. Như tôi đã viết: “ngay cả khi định nghĩa Dân Trí được mở rộng ra theo hướng nào trong số các hướng được đưa ra ở đây thì về cơ bản, kết luận của bài chủ vẫn vậy.

    Có 3 điểm chính trong phần kết luận của bài như sau: 1) Dân trí thấp vẫn có thể có dân chủ. Để có dân chủ thì người dân cần hiểu biết về dân chủ, trong đó có quyền làm chủ của mình, hiểu biết này là một phần của dân trí; 2) Dân trí càng được nâng cao thì dân chủ càng được thực thi hữu hiệu, và ngược lại, dân chủ càng được thực thi hữu hiệu thì dân trí càng được nâng cao; 3) Thực thi dân chủ sớm khi có thể thì tốt hơn là đợi đến khi dân trí đã cao.

    1. Với Dân trí = Hiểu biết + Nhận thức (“Dân trí là trình độ hiểu biết và nhận thức của người dân, nói chung” – Định nghĩa mở rộng do tôi đặt ra)

    Dễ nhận thấy là kết luận của bài không đổi. Ngay cả ở trong điểm thứ nhất, chỉ cần nói đến “hiểu biết” về dân chủ, thay vì “hiểu biết và nhận thức” về dân chủ, là đủ; vì đi kèm với hiểu biết là nhận thức (nhận thức kết quả của hiểu biết) và nói chung, hiểu biết càng cao thì nhận thức càng cao; tuy nhiên, nếu thay “hiểu biết” bằng “hiểu biết và nhận thức” thì sẽ chặt chẽ hơn. Hình ảnh chiếc tủ dân trí vẫn có thể được dùng theo cách tương tự như trong bài gốc với định nghĩa Dân trí mở rộng này.

    2. Với Dân trí = Hiểu biết + Ý thức và / hoặc Trách nhiệm (theo các đọc giả Tri Ngộ, Hưng Quốc, Tôn Văn, vietdieu)

    Có lẽ đa số đồng ý với tôi rằng Ý thức và Trách nhiệm (nói chung) của người dân VN rất thấp (biểu hiện rõ nét ở các nơi công cộng). Nếu định nghĩa Dân trí theo cách này thì Dân trí VN chỉ có thể cao nếu cả Hiểu biết, lẫn Ý thức, Trách nhiệm của người dân VN là cao. Và nếu định nghĩa Dân trí theo cách này thì Trí (trong Dân trí) của một người là cao hay thấp phụ thuộc rất nhiều vào môi trường xã hội.

    Ví dụ bạn Hưng Quốc ở VN có thể xả rác bừa bãi ngoài đường không chút e ngại nhưng sang Singapore thì khác ngay, do luật pháp Singapore rất nghiêm khắc trong việc trừng phạt người xả rác nơi công cộng. Như vậy tức là Trí của bạn Hưng Quốc ở VN thì thấp (do Ý thức thấp) nhưng ở Singapore thì cao (do Ý thức cao). Nói vui vậy chút nhé, bạn Hưng Quốc chớ có nổi giận! (Chính bạn Hưng Quốc là người đã nói Dân trí là không xả rác bừa bãi, thế nên tôi lấy tên bạn Hưng Quốc trong ví dụ này cho nó sinh động!)

    Bây giờ tôi nói vào phần chính là với định nghĩa Dân trí như thế thì kết luận của bài chủ sẽ thế nào.

    Nhìn vào ví dụ xả rác ngoài đường có thể thấy, nơi nào luật càng pháp nghiêm minh thì Ý thức và Trách nhiệm của người dân theo đó mà càng cao, và ngược lại. Nói tới luật pháp nghiêm minh là nói tới Pháp Trị, mà nói tới Pháp Trị là nó tới Dân chủ. Thế nên có thể nói, Dân chủ càng cao thì Ý thức và Trách nhiệm của người dân càng cao. Khi được làm chủ xã hội (trong thể chế Dân chủ), người dân có thể làm chủ cuộc sống của mình tốt hơn, nên sẽ có Ý thức lẫn Trách nhiệm cho bản thân tốt hơn, từ đó mà có Ý thức lẫn Trách nhiệm tốt hơn cho cộng đồng.

    Vậy nên điểm số 2 trong kết luận của bài chủ là vẫn đúng đối với định nghĩa Dân trí này.

    Còn điểm số 1 và số 3 thì sao? Đối với tôi thì vẫn đúng.

    Cụ thể là điểm 1: Dân trí thấp (cả Hiểu biết, Ý thức, Trách nhiệm nói chung) thấp thì vẫn có thể có Dân chủ, chỉ cần Hiểu biết, Ý thức về Dân chủ đầy đủ là được (cả hai yếu tố này đều được nhắc đến trong bài chủ rồi). Khi có Dân chủ rồi thì Hiểu biết, Ý thức, Trách nhiệm về những cái khác sẽ cao lên (chẳng hạn Ý thức tôn trọng luật giao thông của người dân VN trước khi có Dân chủ là thấp, nhưng sau khi có Dân chủ, với luật pháp nghiêm minh, thì sẽ dần được cải thiện).

    Điểm 3 còn lại, theo đó, cũng vẫn đúng.

    Nói chung, (theo tôi) Dân chủ là nền tảng cho sự phát triển toàn diện của xã hội (trong đó có Hiểu biết, Ý thức, Trách nhiệm,… của người dân). Nếu không có Dân chủ thì khó mà trông đợi vào sự phát triển toàn diện đó.

1 7 8 9
  • talawas - Lời tạm biệt

  • Nói lời chia tay sau 9 năm tồn tại, chúng tôi thiết tha hi vọng vào sự ra đời của những mô hình báo chí và truyền thông mới, thực hiện bởi những người được trang bị những khả năng và phương tiện mà chúng tôi đã không thể có, với cùng một nhiệt thành phấn đấu cho một nền báo chí tự do cho Việt Nam… đọc tiếp >>>

  • Phản hồi mới nhất của độc giả

    talawas blog: Cảm ơn tất cả! Tạm biệt và mong ngày ...
    Trung Thứ: Trích: „Ngoài ra, việc duy trì nhóm khởi...
    Hà Sĩ Phu: LỜI TẠM BIỆT: Buông lơi “một...
    Phùng Tường Vân: Dục Biệt Nhung Dục (Trung Đường) có ...
    Hoài Phi: Chỉ còn vài phút thôi là talawas chính th...
    Hà Sĩ Phu: @ixij Bạn ixij đã gõ đúng chỗ tôi c...
    P: Kính gửi hai bác Lê Anh Dũng và Trung Thứ...
    Hoangnguyen: Không biết những dòng chữ này còn kịp ...
    Trần Quốc Việt: Dear Talawas, Thank you! You're gone now but I ...
    Nguyễn Ước: Xin lỗi. Tôi hơi bị nhớ lầm vài chữ t...
    Trung Thứ: Thưa bác Lê Anh Dũng, Thời giờ cũng đ...
    Trần Quốc Việt: Hành trang rời Talawas: Live Not By Lies ...
    Hoà Nguyễn: Qua bức thư hết sức nhã nhặn, lịch s...
    Trần Việt: Ôi, nếu được như bác Hữu Tình hình du...
    ixij: Không được tham gia trả lời 3 câu hỏi ...
    Lâm Hoàng Mạnh: Đốt Lò Hương Cũ. Mượn thơ của Th...
    P: Cũng xin góp thêm một bài mới biết :D ...
    Lê Tuấn Huy: Xin gửi anh VQU, TV và những người quan t...
    Khiêm: Cảm ơn nhà văn Võ Thị Hảo đã thực hi...
    Phùng Công Tử: Bị bắt cũng đáng! Vào blog của CoigaiDoL...
    Phùng Công Tử: Nô lệ của văn hóa Trung Quốc: Đi hỏ...
    classicalmood: Bài viết có một số điểm tích cực nh...
    Thanh Nguyễn: Đọc những con số thống kê trong bài vi...
    Phùng Tường Vân: Vĩ Thanh tiễn chị Hoài Thế sự mang ...
    Tiêu Kiến Xương: ĐBA mượn lời ông bác nông dân: "Nói gì...
    dodung: "Sóng lớp phế hưng coi đã rộn......
    Camillia Ngo: Chín năm, một quãng đường dài, Bóng ng...
    Camillia Ngo: Một dân tộc u mê, hèn kém tột độ mớ...
    Thai Huu Tinh: Thưa các bác Trần Việt, Quốc Uy, Tuấn H...
    Phùng Tường Vân: " Thứ nhất, nói mọi thứ đều thối ná...
    Nguyễn Ước: Tôi không vào được Phản hồi bên bài C...
    Tôn Văn: Tiếp theo „Lời tạm biệt“ Câu hỏi...
    Trần Việt: Công bằng mà nói một cách ngắn gọn, Gs...
    Phùng Công Tử: Và gần đây tôi cảm thấy hơi phiền hơ...
    Bùi Xuân Bách: Việc talawas ngừng hoạt động tuy có là ...
    Nguyễn Chính: Gửi chị Phạm Thị Hoài và Ban Biên tập...
    Lê Tuấn Huy: Việc cảnh giác, tôi đã nói đến. Tôi t...
    vuquocuy: - Tác giả Lê Tuấn Huy đã phát hiện rấ...
    Hạnh Đào: Hơn tuần nay, tôi ngần ngại không muốn ...
    classicalmood: Talawas đột ngột chia tay khiến không ít ...
    Lê Anh Dũng: Bravo ý tưởng tuyệt vời của Arthur, ...
    Thanh Nguyễn: Chào chị Hoài, Cảm ơn tâm huyết và nh...
    Thanh Nguyễn: Cảm ơn ý kiến của anh Hoàng Ngọc Tuấn...
    Hà Minh: Cuộc vui nào cũng phải đến lúc tàn, (al...
    P: Xin có lời cảm ơn gửi đến những ngư...
    Nguyễn Đình Đăng: Tôi lợi dụng chính phản hồi của mình ...
    Arthur: Có nên đề nghi BBT Talawas chơi/hát lại b...
    Phùng Tường Vân: Tôi xin kể thêm truyện này, nghe cũng lâu...
    Hà Sĩ Phu: @ Nam Dao Đây là bài “bình thơ chơi” v...
    Lê Anh Dũng: Thưa bác Trung Thứ, Cám ơn bác về nhã...
    Trần Việt: Đồng ý với ông Lê Tuấn Huy. Tuy chỉ c...
    Trầm Kha: CÓ THẾ CHỨ! THẾ MỚI 'TIỀN VỆ' CHỨ!...
    Phùng Tường Vân: Hết xảy ! (http://www.talawas.org/?p=26665#co...
    Hoàng Ngọc-Tuấn: Xin thông báo cùng quý vị: Để tiếp n...
    Dương Danh Huy: Cảm ơn bác Phùng Tường Vân và Lâm Hòan...
    Phùng Tường Vân: Đôi lời thưa thêm với bác D.D.Huy, Xin...
    chuha: Mỗi người có một "gu" ăn phở. Riêng t...
    Trương Đức: "Chị Hoài ơi, chị Hoài ơi Niết Bàn nà...
    Phùng Tường Vân: Thưa Bác Dương Danh Huy Xin vội vã trìn...
    Dương Danh Huy: À, có điều tôi muốn nhắc các bác: K...
    hlevan: “Le coeur a ses raisons que la raison ignore” ...
    Dương Danh Huy: Bác Phùng Tường Vân, Lâm Hòang Mạnh &...
    Phùng Tường Vân: CẨN BẠCH Nhận biết được giới hạ...
    Le Van Hung: Thử lướt qua các trang web Việt Nam, chún...
    Đinh Minh Đạo: Tin TALAWS sẽ ngừng hoạt động làm tôi n...
    Lê Quốc Trinh: Cám ơn tác giả Phạm Hồng Sơn, Nếu c...
    Le Van Hung: "Giáo dục, giáo dục và giáo dục (có l...
    classicalmood: Vậy thì quyết định đóng cửa Talawas, n...
    VanLang: "Merda d’artista" vẫn đang được trưng b...
    Khiêm: Bác Phùng, Một người quen cho biết xếp...
    Nguyễn Đăng Thường: Đập phá & xây dựng “Đạp đổ t...
    Tonnguyen147: Bác Phùng Tường Vân, Người ta không ...
    Hoà Nguyễn: Hôm nay có tin đại biểu Quốc hội Việt...
    Hoà Nguyễn: Báo Người Việt hôm nay đăng toàn văn l...
    Trung Nu Hoang: @ Tạm Biệt talawas. Với lòng quý mến ...
    Tonnguyen147: Bác Trung Thứ và các bác ơi, Chủ Nh...
    VanLang: Đầu thập niên 90 Việt Nam lạm phát phi ...
    Nam Dao: Trình với cả làng Thể ý Trưng Nữ Ho...
    Lâm Hoàng Mạnh: Nâng cốc, cụng ly ... hết váng đầu Nh...
    Hoà Nguyễn: Cứ tưởng nếu khách ngồi bàn chuyện ho...
    Nam Dao: Anh thân mến Quí trọng những việc an...
    Thanh Nguyễn: Talawas trước giờ lâm chung mà vẫn đau ...
    Phùng Tường Vân: Chiếc Cân Thủy Ngân ..."Cứ xét theo ...
    Trung Nu Hoang: Nếu nhà văn Phạm Thị Hoài và BBT Talawas...
    Bắc Phong: bác bị váng đầu thèm uống rượu cứ ...
    Lê Thị Thấm Vân: Ngân trong "là con người", một trích đo...
    classicalmood: Talawas đột ngột chia tay khiến không ít ...
    Trung Thứ: Thưa bác Lê Anh Dũng, Tôi xin chia sẻ thê...
    Canuck: Bác Nguyễn Phong, Tui thấy đây là vấn...
    Nguyễn Đình Đăng: Bravo! Như một minh hoạ cho bài này mờ...
    Dương Danh Huy: Bác Phùng Tường Vân, Tôi đã set up hai...
    Phùng Tường Vân: @Nguyên Phong (http://www.talawas.org/?p=26665#c...
    Nguyễn Phong: Tôi thấy các bác hơi lạc quan và ảo tư...
    Thuận: Chỉ còn ít giờ nữa, Talawas sẽ đóng c...
    Trương Đức: "Nửa ấy… “nói chung là”: nửa dưới...
    Trầm Kha: talawas ơi! oan ức quá! Oan ức quá! Em ...
    Canuck: Tui cám ơn Ban Chủ Nhiệm, Ban Biên Tập Ta...
    Trầm Kha: bác vạch lẹ quá! em há hốc hà lá nho ...
    Trầm Kha: thường thì bác Thường siết... hết bế...
    pham duc le: Tôi đồng ý với bạn Nguyễn Phong, nhưng...
    booksreader: Au plaisir de vous revoir, "một mô hình hoạt...
    Bach Phat Gia: Tôi là độc giả của talawas đã mấy nă...
    Lề Trái: Trong việc tẩm bổ chỉ xin Gia Cát Dự đ...
    Lê Anh Dũng: Thưa bác Trầm Kha, bác Đào Nguyên, Xin ...
    Lê Thượng: Nói rằng "So với thảm họa môi trường ...
    Anh Dũng: @1mitee: 1. Muốn SỐNG tới mức "cụ" nh...
    Đào Nguyên: @ Anh Dũng "...phải nghe lời cái dạ dày,...
    Trầm Kha: “Khi cầm cuốn Kinh thánh, tôi đọc với...
    Đào Nguyên: @ bác Nguyễn Phong Tôi đồng thanh tương ...
    Hoà Nguyễn: Sau chuỗi cười khá thoải mái do ông Gia ...
    1mitee: @Anh Dũng "Cả ông Marx, ông Hồ Chí Minh,...
    Bùi Văn Phú: Bạn Trung Nu Hoang ơi, Bạn có khả năng...
    Thái Hữu Tình: Bài vừa mới ra lò, mấy anh (cả mấy ch...
    Canuck: Trong đời tui, có 3 lần / hoàn cảnh xảy...
    Phùng Tường Vân: Lời đề nghị khẩn khoản của tôi Nh...
    Thái Hữu Tình: 1/ Bài nghiên cứu này của ông MTL càng ch...
    Nguyễn Phong: Thực ra ở hải ngoại hiện nay thì có m...
    Anh Dũng: @Đào Nguyên: 1. Cái bạc triệu (VNĐ) c...
    Dương Danh Huy: Bác Hòa Trước hết tôi cảm ơn về l...
    Louis: Trong phút giây chia tay người tình ảo, b...
    Đào Nguyên: Từ lâu ngưỡng mộ bác, biết bác thích ...
    Trầm Kha: Ha ha ha! Bác Trương Đức ơi, Bác "đả t...
    Lê Quốc Trinh: LÊ QUỐC TRINH - LỜI GIÃ BIỆT Thân m...
    vantruong: Thôi thì trước khi giải tán tụ tập tal...
    Đào Nguyên: @Anh Dũng "... - Không có đủ sản phẩm ...
    VietSoul:21: Tôi không nghĩ tài chánh là vấn đề (ch...
    Hoàng Trường Sa: Talawas ơi Ta giã biệt em Như giã từ cu...
    Hoàng Trường Sa: Bauxite Việt Nam: hãy cứu ngay chữ tín! (...
    Anh Dũng: @Đào Nguyên: Thực ra Marx có nói, nói n...
    Lâm Hoàng Mạnh: Chỉ còn vài 28 giờ, Ta Là... Gì sẽ ngh...
    Le Van Hung: Kính thưa các Anh Chị, Từ trước đế...
    Phùng Tường Vân: Bi giờ sắp đến giờ lâm biệt Xin Gia T...
    Hoàng Trường Sa: EM ĐI RỒI Em đã đi rồi thế cũng xong...
    Nguyễn Đăng Thường: Chia tay phút này ai không thấy buồn? Nh...
    Trung Nu Hoang: Tôi cũng có nghe kể chuyện một "học gi...
    peihoh: Tôi không được hỏi ba câu hỏi của tal...
    peihoh: Anh Lại Văn Sâm ơi! Dịch giùm câu này: "...
    Đào Nguyên: @ Anh Dũng Mác nói nhiều về lợi nhuận,...
    Hoà Nguyễn: Ông Huy viết : Điều tôi nói hoàn toàn kh...
    Trương Đức: Đọc cái câu này: "2030: định mệnh đã ...
    Đào Nguyên: Tôi cũng có đọc những câu chuyện với ...
    Camillia Ngo: Nguyễn Khoa Thái-Anh nói "Vũ Huy Quang là m...
    Dương Danh Huy: Bác Hoà Tôi cũng thấy thú vị khi đọ...
    Thanh Nguyễn: Giữa cái lúc "dầu sôi lửa bỏng" thế n...
    Thanh Nguyễn: Nếu vì lý do tài chính mà talawas đóng c...
    Thanh Nguyễn: Oh, Thank you Trầm Hương! We all have our h...
    Hà Minh: Một truyện ngắn quá hay, cảm ơn tác gi...
    Nguyễn Việt Thanh: Trên Talawas bộ cũ, có lần nhà văn Phạm...
    Anh Dũng: Ông Đào Nguyên nói đến "duy lợi". Nhưng...
    Hoàng Trường Sa: BRING ME HAPPINESS Đừng đi Đừng đi Đ...
    Lê Anh Dũng: (tiếp) Nhưng chính nhờ Tin Lành VN như...
    Lê Anh Dũng: Thưa bác Trung Thứ, Trong cảnh talawas ch...
    Đào Nguyên: Lời ông Vũ Huy Quang làm tôi nhớ tới l...
    Đào Nguyên: @ Nguyễn Khoa Thái Anh Trước khi chiéc thu...
    Trương Nhân Tuấn: Trích : « Người Việt hải ngoại vẫn th...
    Hoàng Trường Sa: Bô xít Việt Nam : Truyền thông Mỹ sắp n...
    khonglaai: Không ngờ anh Bách còn giỏi cả tiến...
    khonglaai: Nếu có giải thưởng talacu thì tôi ti...
    Phùng Tường Vân: Chúc nhau chân cứng đá mềm Chúc nhau an ...
    khonglaai: “Khi nói chuyện với mình họ chỉ nhìn ...