Trong những ngày vừa qua, chúng tôi đã tạm dừng việc biên tập và công bố những bài viết và ý kiến đã gửi về toà soạn talawas về đề tài “sự thuần chất của ngôn ngữ” trong tương quan giữa văn học Việt Nam trong nước và văn học Việt Nam ngoài nước. Vấn đề này được nêu lên trong bài “Việt Nam có hay không một ngôn ngữ thuần chất?” của tác giả Trịnh Thanh Thuỷ, nguyên là một bài nhận định nhân loạt phỏng vấn nhan đề “Biên giới trong văn chương” của website damau.org, đăng lại trên talawas ngày 26.8.2006.

Sau khi đăng bài nói trên, chúng tôi nhận được thư của nhà thơ Nguyễn Duy thông tin về việc ông không hề là tác giả của những lời phát biểu về “sự thuần chất của ngôn ngữ” được lấy làm điểm xuất phát cho bài viết của tác giả Trịnh Thanh Thuỷ cũng như của cuộc thảo luận nói chung, và ông đang trao đổi với Ban biên tập trang web damau.org để làm sáng tỏ sự hiểu nhầm đó. Thư của nhà thơ Nguyễn Duy gửi damau.org và ý kiến của damau.org về sự việc này vừa được công bố trong số 4 ra ngày 02.9.2006 của trang web này.

Chúng tôi chia sẻ khẳng định hiện nay của Ban biên tập damau.org rằng: tuy còn một số chi tiết cần tiếp tục tìm hiểu, song những thông tin đã được xác minh hiện nay cho phép kết luận rằng nhà thơ Nguyễn Duy không hề có phát biểu nào như những lời được nhà văn Mỹ Wayne Karlin trích dẫn trong cuộc phỏng vấn ông do đạo diễn điện ảnh Trần Văn Thuỷ thực hiện: “người Việt hải ngoại không thể đóng góp vào nền văn học Việt Nam được vì họ đang mất dần sự thuần chất của ngôn ngữ, mất cái tiếng đang được nói và viết ở Việt Nam”, in trong tập Nếu đi hết biển, trang 163, Thời Văn xuất bản, 2004.

Về phần mình, trong khi kiểm tra lại các nguồn thông tin, chúng tôi bắt gặp thêm một dữ kiện đáng lưu ý: tại trang 163 của cuốn Nếu đi hết biển mà chúng tôi hiện có, trích dẫn nói trên không hề tồn tại, và cái tên Nguyễn Duy cũng không xuất hiện trong toàn bộ bài phỏng vấn nhà văn Mỹ Wayne Karlin, trong khi – như đã biết - một ấn phẩm khác của cùng tập sách này mà Ban biên tập damau.org sử dụng cho cuộc phỏng vấn lại có trích dẫn lời của nhà thơ Nguyễn Duy tại trang 163. Sách chỉ ghi tên nhà xuất bản Thời Văn và năm xuất bản 2004, nên chúng tôi không thể xác minh đây là bản in đầu tiên hay bản đã sửa chữa của một lần tái bản nào đó. Sự thiếu thống nhất về văn bản như vậy càng giúp khẳng định rằng rất có thể nhà thơ Nguyễn Duy đã là nạn nhân của một hay một số sự hiểu nhầm và của hơn một lần hoàn cảnh “tam sao thất bản” ở thời hiện đại.

Bản chụp trang 163 của cuốn Nếu đi hết biển của Trần Văn Thuỷ, Thời Văn xuất bản, 2004

Chúng tôi cho rằng với việc đăng lại bài của tác giả Trịnh Thanh Thuỷ, talawas đã liên đới chịu trách nhiệm trong cuộc thảo luận. Trong khi chờ sự lên tiếng của những người có thể giúp xác minh những chi tiết còn chưa sáng tỏ, chúng tôi chân thành xin lỗi nhà thơ Nguyễn Duy về “tai nạn nghề nghiệp” mà ông đã gánh chịu với kiên nhẫn và thiện chí này.

Cuối cùng, không kém quan trọng, chúng tôi mong các tác giả và độc giả đã hoặc sẽ có bài và ý kiến gửi đến talawas tham gia đề tài “sự thuần chất của ngôn ngữ” nói trên cân nhắc lại các ý kiến của mình, trong trường hợp những ý kiến đó chỉ dựa trên lời phát biểu được gán cho nhà thơ Nguyễn Duy hoặc lấy đó làm cơ sở thảo luận.


© 2006 talawas


Đính chính

Nghệ thuật tra cứu văn bản của Ban biên tập talawas mới đây đã đạt một đỉnh cao khó có thể hình dung. Hai hôm trước, ngày 04.9.2006, chúng tôi vừa chia sẻ với độc giả phát hiện của mình về “một dữ kiện đáng lưu ý”, rằng: “tại trang 163 của cuốn Nếu đi hết biển mà chúng tôi hiện có, trích dẫn nói trên không hề tồn tại, và cái tên Nguyễn Duy cũng không xuất hiện trong toàn bộ bài phỏng vấn nhà văn Mỹ Wayne Karlin”. Hôm nay chúng tôi phải xin phép đính chính như sau: tại trang 163 của cuốn Nếu đi hết biển mà chúng tôi hiện có, trích dẫn nói trên quả không hề tồn tại, đơn giản vì nó đã xuất hiện ở cuối trang 159! Số trang thay đổi trong những lần in khác nhau là việc bình thường, như vậy “phát hiện” vội vã của chúng tôi về “sự thiếu thống nhất trong văn bản” ở đoạn liên quan trong tập Nếu đi hết biển không còn hiệu lực.

Nội dung thông báo của talawas về cuộc thảo luận “sự thuần chất của ngôn ngữ” không vì thế mà có gì thay đổi, nhưng “thành tích” ngắn ngủi của chúng tôi trong việc cấp cho trang 163 một hào quang bí ẩn đã ít nhiều gây nhiễu cho những chi tiết thực sự cần được chú ý khác. Xin chân thành cáo lỗi cùng quý vị và các bạn.

Đính chính này sẽ được bổ sung vào thông báo nói trên.
06.9.2006


© 2006 talawas